Γεωμορφολογία

Ο Όλυμπος ξεχωρίζει γεωγραφικά και γεωλογικά από τις γειτονικές του περιοχές, πλην των βουνών Πιέρια και Τίταρος στα ΒΔ. Γύρω από την κορυφή του η ισουψής των 1000μ. σχηματίζει μιά περίμετρο 20χλμ. Στα βόρεια και ανατολικά μετά από τα πρώτα 300μ. ο όγκος του υψώνεται απότομα και εντυπωσιακά, καθώς το βουνό στέκει κυριολεκτικά δίπλα στο Αιγαίο. Ο ορεινός του όγκος κατατεμαχίζεται από βαθιές κοιλάδες με απόκρημνες βραχώδεις πλαγιές. Στις κοιλάδες αυτές ρέματα κατεβάζουν νερά από πηγές που ξεπηδούν από τον βράχο ψηλά, πάνω από τα 1000μ.

Η ψηλότερη κορυφή του, ο Μύτικας (2917μ.) περιτριγυρίζεται από τρεις ακόμη κορυφές, όλες γύρω στα 2900μ., σχηματίζοντας μια εντυπωσιακή κορυφογραμμή. Στα ΒΔ οι απόκρημνοι αυτοί όγκοι κατεβαίνουν απότομα πολλές εκατοντάδες μέτρα μέχρι τα Μεγάλα Καζάνια, ένα τεράστιο παγετωνικό αμφιθέατρο. Πέντε χιλιόμετρα ΝΑ του Μύτικα υπάρχει μια μεγάλη έκταση σε υψόμετρο 2500μ. περίπου, η οποία συνδέεται με τις κορυφές μέσω ενός αυχένα. Στα ΒΔ της τέσσερεις κορυφές υψώνονται στα 2700μ. Στο οροπέδιο αυτό η ζωή παραφυλά κάτω από το χιόνι, περιμένοντας το λιώσιμό του τις αρχές του καλοκαιριού, για να στήσει ένα σύντομο πολύχρωμο πανηγύρι.

Υδάτινοι πόροι

Στο σύνολο του ο Όλυμπος αποτελείται από κατακερματισμένους ασβεστόλιθους και μάρμαρα. Γι' αυτό και το νερό στα αλπικά υψίπεδα απορροφάται γρήγορα και η περιοχή είναι ξηρή (είναι σπάνιο να βρεί κανείς νερό πάνω από τα 1100μ.) Τα νερά όμως αυτά εμφανίζονται παρακάτω, στις βαθιές κοιλάδες και χαράδρες που αυλακώνουν το κορμί του πέτρινου γίγαντα. Εκεί κυλούνε ρέματα που οι πηγές τους βρίσκονται σε υψόμετρα πάνω από τα 1000μ. Ο Ενιπέας στα ανατολικά, τα ρέματα του Παπά και το Ξερολάκκι στα βόρεια, η Δρίμα στα νότια, ο Ξερόλλακος στα νοτιοανατολικά.

Χλωρίδα & Πανίδα

Η πρώτη ζώνη βλάστησης είναι οι παραλιακές πεδιάδες μέχρι τα 300μ. Από εκεί και μέχρι τα 600μ. η βλάστηση είναι μακία, μικτή από αείφυλλα και φυλλοβόλα, με κυρίαρχο το πουρνάρι, το οποίο ακολουθούν τα κέδρα, οι αριές, τα ρείκια, οι κουμαριές, τα φιλίκια, οι πυράκανθοι, οι οστρυές, οι γαύροι, τα σφενδάμια και οι μελιοί. Στις ρεματιές αυτής της ζώνης κυριαρχεί ο πλάτανος. Από τα 600μ. μέχρι τα 700μ. βρίσκεται η ζώνη των φυλλοβόλων δασών δρυός. Μετά τα 700μ. και μέχρι τα 1400μ. συναντάμε δάση μαύρης πεύκης, η οποία ψηλότερα αντικαθίσταται από το εντυπωσιακό ρόμπολο. Τα έλατα στον Ολυμπο απαντώνται σποραδικά, όπως και οι καστανιές. Κατά κανόνα τα δάση της μαύρης πεύκης καταλαμβάνουν τις ξηρές πετρώδεις ράχες, ενώ τα δάση της οξιάς το συναντάμε στις υγρές κοιλάδες με το πιό πλούσιο έδαφος. Τέτοια δάση οξιάς συναντάμε κατά λόχμες μεταξύ των 800 και 1800μ. στις ανατολικές και βόρειες πλαγιές. Το δέντρο όμως που στολίζει τον Ολυμπο με την μοναδική αρχοντιά του είναι το ρόμπολο που φτάνει μέχρι το απίστευτο υψόμετρο των 2200μ., όπου συναντάμε γηραιά δέντρα μεγάλης ηλικίας με κορμούς ύψους 20μ., διαμέτρου 2μ. και ηλικία 300 χρόνων τουλάχιστον. Μερικά θαμνώδη άτομα αυτής της θαυμαστής πεύκης φτάνουν μέχρι και τα 2600μ. υψόμετρο. Σε αυτά τα υψόμετρα υπάρχει μεγάλη ποικιλία από πολυετείς πόες και τον Ιούνιο οι πλαγιές μοιάζουν με κίτρινους βραχώδεις κήπους. Μετά την δασική ζώνη, το τοπίο γίνεται τραχύ και πολύ ξηρό. Σε αυτά τα αλπικά λιβάδια και στους λιθώνες των πάνω από τα 2400μ. θέσεων έχουν καταγραφεί 150 είδη φυτών (τα 50 σε υψόμετρο πάνω από 2800 μ.), πράγμα που δείχνει πόσο εξαιρετικά σημαντικό βουνό είναι ο Όλυμπος.

Συνολικά στον Όλυμπο έχουν καταγραφεί περισσότερα από 1700 είδη φυτών (το 25% της ελληνικής χλωρίδας). Αυτό όμως που κάνει τον Όλυμπο τόσο ξεχωριστό είναι ο υψηλός ενδημισμός του. Τα τοπικά ενδημικά του Ολύμπου είναι 26, από αυτά τα μισά στην αλπική ζώνη του.

Όσον αφορά την πανίδα του, στον Όλυμπο έχουν καταγραφεί 32 είδη θηλαστικών, με πιο γνωστά το αγριόγιδο, το ζαρκάδι, τον λύκο, το αγριογούρουνο, την αλεπού, το κουνάβι, τον σκίουρο, το τσακάλι και την αγριόγατα. Τα πτηνά περιλαμβάνουν 108 είδη, με πιο σημαντικά την πετροπέρδικα, τον χουχουριστή, τον γυπαετό, την κιτρινοκαλιακούδα, τον πετροκότσυφα, τον χιονόστρουθο και τον χιονοψάλτη. Τέλος στα ρέματα συναντάμε έναν σημαντικό αριθμό αμφιβίων κι ερπετών καθώς και έναν τερά